Een
kapiteel
met een afbeelding van iets anders dan een
plant wordt een iconisch kapiteel genoemd.
Iconografie
is de wetenschap van de duiding van dergelijke afbeeldingen,
vandaar de naam iconisch. De iconografie verdiept zich ook wel in de
symbolische
lading van
planten
die op een
bladwerkkapiteel
staan afgebeeld, maar de ook wel gebruikte term
'historiekapiteel' roept weer andere misleidende associaties op.
Ook de onversierde kapitelen, zoals het
Dorische,
het
teerling-
en het
trapeziumkapiteel,
zijn niet iconisch.
Voor de afbeeldingen op de iconische kapitelen is in alle eeuwen geput uit alle denkbare verhalen:
mythologie, de heldendaden van heersers, heiligenlevens, bijbelse taferelen.
Daarbij blijkt menige middeleeuwse beeldhouwer een voorliefde voor enge
monsters
gehad te hebben.
Net als de
muurschilderingen
en de
gebrandschilderde ramen
spelen de kapitelen spelen een rol in de vrome
'bijbel voor het volk', de uitbeelding van de Boodschap voor hen die niet lezen konden.
In vrijwel alle gevallen moeten we ons de fraaie kapitelen
bont beschilderd
voorstellen.
Een goede
schilder
kon het werk van de
beeldhouwer
versterken.
Op veel plaatsen is nu nog te zien dat het tegengestelde bereikt wordt,
wanneer de minder getalenteerde dorpsschilder er de kwast overheen gehaald heeft.
Tekst: Jean Penders, 01-2006. Bronnen: zie literatuurlijst. Afbeelding: Jean Penders
